TEKST 37
arjuna uvāca
ayatiḥ śraddhayopeto
yogāc calita-mānasaḥ
aprāpya yoga-saṁsiddhiṁ
kāṁ gatiṁ kṛṣṇa gacchati
arjunaḥ uvāca – Arjuna rzekł; ayatiḥ – transcendentalista, który nie odniósł sukcesu; śraddhayā – z wiarą; upetaḥ – zaangażowany; yogāt – z mistycznego połączenia; calita – który zboczył; mānasaḥ – tego, który ma taki umysł; aprāpya – doznając niepowodzenia; yoga-saṁsiddhim – najwyższa doskonałość w mistycyzmie; kām – jakiej; gatim – przeznaczenie; kṛṣṇa – O Kṛṣṇo; gacchati – osiąga.
Arjuna rzekł: O Kṛṣṇo, jakie jest przeznaczenie pechowego transcendentalisty, który nie wytrwa w procesie samorealizacji – chociaż początkowo podejmuje go z wiarą – i zostaje pochłonięty sprawami materialnymi, nie osiągając tym samym doskonałości w yodze?
ZNACZENIE:
Bhagavad-gītā opisuje ścieżkę samorealizacji, czyli mistycyzmu. Podstawową zasadą samorealizacji jest wiedza, że żywa istota nie jest tym materialnym ciałem. Jest ona od niego różna i szczęście może znaleźć tylko w wiecznym życiu, pełnym radości i wiedzy, które to cechy są transcendentalne w stosunku do ciała i umysłu. Do samorealizacji dochodzi się ścieżką wiedzy, poprzez praktykę ośmiostopniowego systemu yogi albo przez praktykę bhakti-yogi. W każdym z tych procesów należy uświadomić sobie konstytucjonalną pozycję żywej istoty, jej związek z Bogiem oraz metodę, poprzez którą można odnowić ten utracony związek i osiągnąć najwyższy stan doskonałej świadomości Kṛṣṇy. Stosując się do jednej z trzech wyżej wymienionych metod, na pewno osiągnie się – wcześniej czy później – najwyższy cel. Pan zapewnił o tym w Rozdziale Drugim – nawet niewielki wysiłek na ścieżce transcendentalnej daje wielką nadzieję na wyzwolenie. Spośród tych trzech metod, szczególnie odpowiednią dla tego wieku jest bhakti-yoga, która jest najbardziej bezpośrednią metodą realizacji Boga. Arjuna, chcąc jeszcze upewnić się o tym, prosi Pana Kṛṣṇę, aby potwierdził Swoje wcześniejsze zdanie. Praktyka ośmiostopniowego systemu yogi i proces kultywowania wiedzy są na ogół bardzo trudne dla tego wieku, pomimo faktu, że ktoś może bardzo poważnie podchodzić do ścieżki samorealizacji. Z wielu powodów można nie odnieść sukcesu, nawet pomimo stałego wysiłku. Przede wszystkim ktoś może nie być wystarczająco poważny, jeśli chodzi o przestrzeganie procesu. Podążanie ścieżką transcendentalną jest mniej lub bardziej wypowiedzeniem wojny energii iluzorycznej. Wskutek tego, kiedy tylko jakaś osoba próbuje uwolnić się ze szponów tej energii, energia ta próbuje pokonać ją wszelkiego rodzaju ponętami. Uwarunkowana dusza i tak już znajduje się pod urokiem sił natury materialnej i jest wielka szansa, że będzie wabiona ponownie, nawet w czasie praktykowania dyscypliny transcendentalnej. Nazywa się to yogāc calita-mānasaḥ: zboczeniem z transcendentalnej ścieżki. Arjuna pragnie dowiedzieć się, jakie są skutki takiego zejścia ze ścieżki samorealizacji.