Prolog

Chociaż Bhagavad-gītā była wielokrotnie publikowana i jest powszechnie czytana jako osobne dzieło, oryginalnie pojawiła się jako epizod Mahābhāraty, epickiej historii w sanskrycie z czasów starożytnych. Mahābhārata opowiada o wydarzeniach wiodących do obecnego wieku Kali. To właśnie na początku tego wieku, jakieś pięć tysięcy lat temu, Pan Kṛṣṇa przekazał Bhagavad-gītę Swemu przyjacielowi i wielbicielowi Arjunie.

Ich rozmowa – jeden z największych filozoficznych i religijnych dialogów znanych człowiekowi – miała miejsce tuż przed rozpoczęciem walki, wielkiego bratobójczego konfliktu pomiędzy setką synów Dhṛtarāṣṭry po jednej stronie, a ich kuzynami Pāṇḍavami, synami Pāṇḍu, po drugiej.

Dhṛtarāṣṭra i Pāṇḍu byli braćmi zrodzonymi w dynastii Kuru, wywodzącej się od króla Bharaty – dawnego władcy świata – od którego Mahābhārata przyjęła swą nazwę. Ponieważ Dhṛtarāṣṭra, starszy brat, był od urodzenia ślepcem, tron, który w innym wypadku należał się jemu, przekazano jego młodszemu bratu, Pāṇḍu.

Pāṇḍu zmarł w młodym wieku, a pięciorgiem jego dzieci – Yudhiṣṭhirą, Bhīmą, Arjuną, Nakulą i Sahadevą – zaopiekował się Dhṛtarāṣṭra, który w rezultacie został też – na pewien czas – królem. Tak więc synowie Dhṛtarāṣṭry i Pāṇḍu wychowywali się w tym samym pałacu. Wszyscy byli szkoleni w sztuce militarnej przez doświadczonego Droṇę, otrzymując też rady czcigodnego „dziadka” rodu – Bhīṣmy.

Jednakże synowie Dhṛtarāṣṭry – szczególnie najstarszy, Duryodhana – byli pełni nienawiści i zawiści wobec Pāṇḍavów. A ślepy i złośliwy Dhṛtarāṣṭra pragnął, aby jego synowie, a nie synowie Pāṇḍu, odziedziczyli królestwo.

Tak więc Duryodhana – za przyzwoleniem Dhṛtarāṣṭry – snuł plany zabicia synów Pāṇḍu, którym udało się – dzięki troskliwej opiece ich wuja Vidury i ich kuzyna Pana Kṛṣṇy – ujść z życiem.

Pan Kṛṣṇa nie był zwykłym człowiekiem, ale Samym Najwyższą Osobą Boga, który zstąpił na tę Ziemię i grał rolę księcia w ówczesnej dynastii. W roli tej był On również bratankiem żony Pāṇḍu, Kuntī, czyli Pṛthy, matki Pāṇḍavów. Więc Kṛṣṇa sprzyjał prawym synom Pāṇḍu i chronił ich, zarówno jako ich krewny, jak też jako wieczny obrońca religii.

W końcu jednakże sprytny Duryodhana wyzwał Pāṇḍavów do wzięcia udziału w grze hazardowej. W tym zgubnym turnieju Duryodhana i jego bracia zawładnęli Draupadī, wierną i oddaną żoną Pāṇḍavów, i znieważyli ją poprzez usiłowanie obnażenia jej przed zgromadzeniem księciów i królów. Ocaliła ją przed tym boska interwencja Kṛṣṇy, ale w tej oszukańczej grze hazardowej Pāṇḍavowie zostali podstępem pozbawieni królestwa i skazani na trzynastoletnie wygnanie.

Po powrocie z tułaczki Pāṇḍavowie poprosili Duryodhanę o zwrot swego prawowitego królestwa, jednakże ten bezceremonialnie odmówił im. Będąc zobowiązanymi – jako członkowie porządku książęcego – pełnić administracyjne funkcje społeczne, Pāṇḍavowie poprosili, aby oddano im chociaż pięć wiosek. Ale Duryodhana brutalnie odpowiedział, że nie odstąpi im nawet takiego kawałka ziemi, w który mogliby wbić szpilkę.

Do tego czasu Pāṇḍavowie cierpliwie znosili wszystko, ale w tym momencie wojna zdawała się być nieunikniona.

Niemniej jednak, kiedy książęta całego świata podzielili się już – niektórzy stając po stronie synów Dhṛtarāṣṭry, a inni biorąc stronę Pāṇḍavów – Kṛṣṇa osobiście przyjął rolę posłańca synów Pāṇḍu i udał się do pałacu synów Dhṛtarāṣṭry, aby pertraktować w sprawie pokoju.

Pāṇḍavowie, osoby o najwyższych zasadach moralnych, rozpoznali w Kṛṣṇie Najwyższą Osobę Boga, podczas gdy niepobożni synowie Dhṛtarāṣṭry – nie. Jednakże Kṛṣṇa zgodził się wziąć udział w wojnie odpowiednio do pragnienia przeciwnika. Jako Bóg, nie wziąłby udziału w walce osobiście. Ale ktokolwiek jednak pragnął, mógł skorzystać z armii Kṛṣṇy – podczas gdy strona druga mogła mieć Samego Kṛṣṇę, który wystąpiłby w roli doradcy i pomocnika. Duryodhana, geniusz polityczny, połakomił się na siły wojskowe Kṛṣṇy, podczas gdy Pāṇḍavowie zgodnie pragnęli mieć po swojej stronie Samego Kṛṣṇę.

Tak więc Kṛṣṇa został woźnicą Arjuny, zgodziwszy się kierować bajkowym powozem łucznika. To doprowadza nas do momentu, w którym rozpoczyna się Bhagavad-gītā: dwie armie ustawione w szyku bojowym, gotowe do stoczenia walki, a Dhṛtarāṣṭra niecierpliwie pyta swego sekretarza Sañjayę, „Cóż uczynili oni?”

Zatem czytelnik jest już zaznajomiony z wydarzeniami, i konieczna jest jedynie krótka uwaga odnośnie tłumaczenia i komentarza.

Ogólnym wzorem, którego przestrzegali dotychczasowi tłumacze prezentujący Bhagavad-gītę w języku angielskim, było odsuwanie na bok Osoby Kṛṣṇy, aby zrobić miejsce na swoje własne koncepcje i filozofie. Historia Mahābhāraty jest uważana za malowniczą mitologię, a Kṛṣṇa staje się poetycznym środkiem wykorzystywanym do przedstawienia idei jakiegoś bezimiennego geniusza, albo w najlepszym razie jest pomniejszą osobowością historyczną.

Ale osoba Kṛṣṇa – przynajmniej w opinii Samej Gīty – jest zarówno celem, jak i istotą Bhagavad-gīty.

To tłumaczenie jednak, jak i jego komentarz, kieruje czytelnika ku Kṛṣṇie, a nie odsuwa go od Niego. Pod tym względem Bhagavad-gītā Taka Jaką Jest jest wyjątkowa. Również wyjątkowe jest to, iż dzięki temu Bagavad-gītā staje się całkowicie jednolitą i zrozumiałą. Jako, że Kṛṣṇa jest mówcą Gīty, jak również jej ostatecznym celem, jest to niewątpliwie jedyne tłumaczenie, które prezentuje to wielkie pismo święte w jego prawdziwej wymowie.

Wydawcy