TEKST 3
sattvānurūpā sarvasya
śraddhā bhavati bhārata
śraddhā-mayo ’yaṁ puruṣo
yo yac-chraddhaḥ sa eva saḥ
sattva-anurūpā – odpowiednio do życia; sarvasya – każdego; śraddhā – wiara; bhavati – staje się; bhārata – O synu Bharaty; śraddhā – wiara; mayaḥ – pełna; ayam – to; puruṣaḥ – żywa istota; yaḥ – kto; yat – którą mając; śraddhaḥ – wiara; saḥ – w ten sposób; eva – na pewno; saḥ – on.
O synu Bharaty, odpowiednio do swojego życia pod wpływem różnych sił natury, dana osoba rozwija określony typ wiary i wiara ta odpowiada siłom natury nabytym przez nią.
ZNACZENIE:
Każdy ma jakiś określony typ wiary, bez względu na to, kim by nie był. Wiara ta uważana jest za dobrą lub będącą w pasji czy ignorancji, odpowiednio do natury, jaką posiada dana osoba. I odpowiednio do swojego określonego typu wiary, osoba ta obcuje z określonymi osobami. Ale rzeczywistym faktem jest to, że żywa istota – jak to zostało powiedziane w Rozdziale Piętnastym – jest oryginalnie fragmentaryczną, integralną cząstką Najwyższego Pana. Dlatego w swoim czystym stanie jest ona transcendentalna do wszystkich sił natury materialnej. Lecz kiedy zapomina o swoim związku z Najwyższą Osobą Boga i wchodzi w kontakt z naturą materialną w uwarunkowanym stanie życia, to stwarza wtedy, poprzez związek z różnorodnościami natury materialnej, swoją własną pozycję. Zaś wynikająca z niej sztuczna wiara i sposób życia są jedynie czymś materialnym. Chociaż może ona znajdować się pod wpływem pewnego wrażenia czy koncepcji życia, to jednak oryginalnie jest ona nirguṇa, czyli transcendentalna. Aby zatem odnowić swój związek z Najwyższym Panem, musi się ona uwolnić od wszelkich nabytych zanieczyszczeń materialnych. Jest to jedyna, wolna od strachu ścieżka powrotu – świadomość Kṛṣṇy. Kiedy ktoś usytuowany jest w świadomości Kṛṣṇy, wtedy ścieżka ta jest dla niego gwarancją osiągnięcia stanu doskonałości. A kto nie przyjmuje tej ścieżki samorealizacji, ten z pewnością pozostanie pod wpływem sił natury materialnej.
Bardzo ważne w tym wersecie jest słowo śraddhā, czyli „wiara”. Śraddhā, albo wiara jest oryginalnie rezultatem siły dobroci. Można wierzyć w półboga, jakiegoś Boga stworzonego przez siebie, albo w jakieś wytwory umysłowe. Uważa się, że ta mocna wiara w coś jest przyczyną tego, że podejmujemy działanie w sile dobroci. Ale w materialnym, uwarunkowanym życiu żadne działanie nie jest całkowicie czyste. Zawsze jest zanieczyszczone i nigdy nie jest w czystej dobroci. Czysta dobroć jest transcendentalna. W oczyszczonej dobroci można zrozumieć prawdziwą naturę Najwyższej Osoby Boga. Dopóki czyjaś wiara nie jest całkowicie w czystej dobroci, tak długo narażona jest ona na zanieczyszczenie którąkolwiek siłą natury. Te zanieczyszczone siły materialnej natury oddziaływują na serce. Wiara utrwala się odpowiednio do stanu serca w kontakcie z określoną siłą materialną. Jeśli serce danej osoby jest w sile dobroci, to również jej wiara jest w sile dobroci. Jeżeli serce jej jest w sile pasji, to w takiej samej sile jest też jej wiara. A jeśli czyjeś serce jest w sile ciemności, złudzenia, to w taki sam jest sposób zanieczyszczona również jego wiara. Stąd też taka różnorodność wierzeń i systemów religijnych, odpowiednio do różnych typów wiary. Prawdziwa zasada wiary religijnej usytuowana jest w czystej dobroci, ale ponieważ nasze serca zostały skażone, stworzyliśmy różne typy zasad religijnych. I tak oto, w zależności od różnych typów wiary, powstają różne odmiany kultu.