TEKST 16
nāsato vidyate bhāvo
nābhāvo vidyate sataḥ
ubhayor api dṛṣṭo ’ntas
tv anayos tattva-darśibhiḥ
na – nigdy; asataḥ – z nieistniejącego; vidyate – jest; bhāvaḥ – trwanie; na – nigdy; abhāvaḥ – zmieniając jakość; vidyate – jest; sataḥ – z wiecznego; ubhayoḥ – obu; api – naprawdę; dṛṣṭaḥ – zauważyli; antaḥ – wniosek; tu – zaprawdę; anayoḥ – ich; tattva – prawdy; darśibhiḥ – przez proroków.
Ci, którzy są prorokami prawdy, stwierdzili, że w nieistniejącym (materialnym ciele) nie ma trwałości, a to co istnieje (dusza) – nie ulega zmianie. Prorocy prawdy stwierdzili to, studiując naturę obu.
ZNACZENIE:
W zmieniającym się ciele nie ma trwałości. To, że ciało zmienia się w każdej chwili, poprzez reakcje zachodzące w różnych komórkach, jest faktem uznanym przez współczesną medycynę. W ten sposób odbywa się wzrost i starzenie organizmu. Jednak pomimo tych wszystkich zmian w ciele i umyśle, dusza pozostaje cały czas taką samą. W tym tkwi różnica pomiędzy materią a duchem. Z natury rzeczy ciało podlega nieustannym zmianom, dusza zaś jest wieczna. Fakt ten uznają wszyscy prorocy prawdy, zarówno impersonaliści, jak i personaliści. W Viṣṇu Purāṇie (2.12.38) jest powiedziane, że Viṣṇu i Jego siedziby posiadają samoiluminującą duchową egzystencję (jyotīṁṣi viṣṇur bhuvanāni viṣṇuḥ). Słowa istniejący i nieistniejący odnoszą się tylko do ducha i materii. Tak przedstawiają to wszyscy prorocy prawdy.
Jest to początek nauki Pana dla wszystkich żywych istot pozostających pod dezorientującym wpływem ignorancji. Usunięcie ignorancji pociąga za sobą odnowienie wiecznego związku pomiędzy wielbiącym i wielbionym, i wynikającego stąd zrozumienia różnicy pomiędzy cząstkowymi żywymi istotami a Najwyższą Osobą Boga. Naturę Najwyższego można poznać przez dokładne studia nad samym sobą, rozumiejąc różnicę pomiędzy sobą a Najwyższą Istotą, jako związek pomiędzy częścią i całością. W Vedānta-sūtrach, jak również w Śrīmad-Bhāgavatam, Najwyższy został uznany za źródło wszystkich emanacji. Takie emanacje doświadczane są jako wyższa, duchowa i niższa, materialna energia. Jak zostanie to wyjawione w Rozdziale Siódmym, żywa istota należy do wyższej natury. Chociaż nie ma różnicy pomiędzy energią a źródłem energii, źródło energii uznane zostało za Najwyższego, a energia, albo natura, za podległą Jemu. Żywe istoty są zatem zawsze zależne od Najwyższego Pana, tak jak jest to w przypadku Pana i sługi albo nauczyciela i ucznia. Takiej czystej wiedzy nie może zrozumieć osoba znajdująca się pod wpływem ignorancji. I żeby zniweczyć tę ignorancję i oświecić wszystkie żywe istoty wszechczasów, Pan wykłada Bhagavad-gītę.