TEKST 16
nāty-aśnatas tu yogo ’sti
na caikāntam anaśnataḥ
na cāti-svapna-śīlasya
jāgrato naiva cārjuna
na – nigdy; ati – za dużo; aśnataḥ – tego, który je; tu – ale; yogaḥ – łącząc się z Najwyższym; asti – jest; na – ani nie; ca – również; ekāntam – przesadnie; anaśnataḥ – wstrzymując się od jedzenia; na – ani nie; ca – również; ati – za dużo; svapna-śīlasya – tego, kto śpi; jāgrataḥ – lub ten, kto zbyt długo czuwa w nocy; na – nie; eva – nigdy; ca – i; arjuna – O Arjuno.
Nie można zostać yoginem, o Arjuno, jeśli je się zbyt mało lub zbyt dużo, czy też śpi się za długo lub nie śpi się wystarczająco.
ZNACZENIE:
Werset ten zaleca yoginom uregulowanie diety i snu. Jedzenie zbyt dużo oznacza jedzenie więcej niż potrzeba do utrzymania duszy i ciała razem. Nie ma potrzeby, aby ludzie jedli zwierzęta, ponieważ jest pod dostatkiem zbóż, warzyw, owoców i mleka. Według Bhagavad-gīty, taki skład pożywienia odpowiedni jest dla ludzi będących w sile dobroci. Mięso zwierząt jedzą ludzie będący pod wpływem siły ignorancji. Ci, którzy spożywają pokarm zwierzęcy, którzy piją, palą i przyjmują pożywienie, które nie zostało wpierw ofiarowane Kṛṣṇie, będą cierpieli skutki tych grzechów, jako że jedzą tylko nieczyste rzeczy. Bhuñjate te tv aghaṁ pāpā ye pacanty ātma-kāraṇāt. Każdy, kto je dla przyjemności zmysłowej, czyli kto gotuje dla siebie, nie ofiarowując swego pokarmu Kṛṣṇie, spożywa tylko grzech. A ten, kto spożywa grzech i je więcej niż potrzeba, nie może praktykować doskonałej yogi. Najlepiej jest przyjmować tylko pozostałości pokarmu ofiarowanego Kṛṣṇie. Osoba świadoma Kṛṣṇy nie je niczego, co nie zostało wpierw ofiarowane Panu. Zatem tylko osoba świadoma Kṛṣṇy może osiągnąć doskonałość w praktyce yogi. Nie może praktykować yogi ten, kto sztucznie wstrzymuje się od pokarmu, stwarzając swoją własną metodę postów. Osoba świadoma Kṛṣṇy przestrzega postów w sposób zgodny z zaleceniami pism świętych. Nie pości ani nie je więcej niż potrzeba, a zatem jest zdolna do praktyki yogi. Ten, kto je więcej niż potrzeba, będzie dużo śnił podczas snu i wskutek tego musi spać więcej, niż to jest konieczne. Nie należy spać więcej niż sześć godzin na dobę. Ten, kto śpi więcej, z pewnością znajduje się pod wpływem ignorancji. Osoba w sile ignorancji jest leniwa i ma skłonność do długiego spania. Taka osoba nie może praktykować yogi.