TEKST 14
daivī hy eṣā guṇa-mayī
mama māyā duratyayā
mām eva ye prapadyante
māyām etāṁ taranti te
daivī – transcendentalny; hi – z pewnością; eṣā – to; guṇa-mayī – składająca się z trzech sił natury materialnej; mama – Moja; māyā – energia; duratyayā – bardzo trudna do przezwyciężenia; mām – Mnie; eva – z pewnością; ye – ci, którzy; prapadyante – podporządkowują; māyām etām – ta iluzoryczna energia; taranti – pokonują; te – oni.
Niełatwo jest przezwyciężyć tę Moją boską – składającą się z trzech sił natury materialnej – energię. Ale bez trudu mogą pokonać ją ci, którzy podporządkowali się Mnie.
ZNACZENIE:
Najwyższa Osoba Boga ma niezliczone energie i wszystkie te energie są boskie. Mimo iż żywe istoty są częścią Jego energii i z tego powodu są boskie, to jednak w kontakcie z energią materialną zostaje przykryta ich wyższa, pierwotna moc. Kiedy jest się w ten sposób przykrytym przez materialną energię, pokonanie jej oddziaływania jest rzeczą całkowicie niemożliwą. Jak to już wcześniej zostało powiedziane, zarówno natura materialna, jak i duchowa, będąc emanacjami Najwyższej Osoby Boga, są wieczne. Żywe istoty należą do wiecznej, wyższej natury Pana, ale z powodu skalania naturą niższą – materią, ich złudzenie jest również wieczne. Dlatego uwarunkowana dusza jest nazywana nitya-baddha, czyli wiecznie uwarunkowaną. Nikt nie jest w stanie prześledzić historii swojego uwarunkowania, począwszy od jakiegoś momentu w materialnej historii. Wskutek tego oswobodzenie się z sideł materialnej natury jest bardzo trudne. Mimo iż ta materialna natura jest energią niższą, jest ona prowadzona ostatecznie przez najwyższą wolę, której żywa istota nie jest w stanie pokonać. Niższa natura materialna została tutaj zdefiniowana jako boska energia, dzięki jej styczności i poruszaniu się przez boską wolę. Poruszana przez naturę boską, natura materialna, chociaż niższa, działa wspaniale w konstruowaniu i destrukcji manifestacji kosmicznej. Vedy potwierdzają to w następujący sposób: māyāṁ tu prakṛtiṁ vidyān māyinaṁ tu maheśvaram. „Chociaż māyā [iluzja] jest fałszywa albo tymczasowa, podstawą māyi jest najwyższy magik – Osoba Boga, który jest Maheśvarą, najwyższym kontrolerem”. (Śvetāśvatara Upaniṣad 4.10)
Innym znaczeniem słowa guṇa jest sznur. Należy to rozumieć w ten sposób, że uwarunkowana dusza jest mocno związana sznurami iluzji. Człowiek ze związanymi rękami i stopami nie może uwolnić się sam. Musi otrzymać pomoc od innej osoby, która nie jest związana. Ponieważ związany nie może pomóc związanemu, oswobodziciel musi być wyzwolony. Zatem tylko Pan Kṛṣṇa, albo jego bona fide reprezentant – mistrz duchowy, może przynieść wolność uwarunkowanej duszy. Bez takiej wyższej pomocy nie można się uwolnić z więzów materialnej natury. Wolność osiągnąć można dzięki służbie oddania i świadomości Kṛṣṇy. Kṛṣṇa, będąc panem energii iluzorycznej, może rozkazać tej nieprzezwyciężonej energii, aby wyzwoliła uwarunkowaną duszę. Takie oswobodzenie nakazuje On dzięki Swojej bezprzyczynowej łasce dla podporządkowanej duszy i dzięki Swojemu ojcowskiemu uczuciu dla żywej istoty, która jest w rzeczywistości ukochanym synem Pana. Dlatego podporządkowanie się lotosowym stopom Pana jest jedynym środkiem wycofania się z mocnego uchwytu szponów natury materialnej.
Znaczące są tutaj słowa mām eva. Mām oznacza – tylko Kṛṣṇie (Viṣṇu), a nie Brahmie albo Śivie. Mimo iż Brahmā i Śiva są osobami niezwykle wyniesionymi i są prawie na poziomie Viṣṇu, to jednak będąc inkarnacjami rajo-guṇy (pasji) i tamo-guṇy (ignorancji), nie są w stanie uwolnić uwarunkowanej duszy ze szponów māyi. Innymi słowy, zarówno Brahmā jak i Śiva, również pozostają pod wpływem māyi. Jedynie Viṣṇu jest panem māyi; dlatego tylko On jeden jedynie może oswobodzić uwarunkowaną duszę. Vedy (Śvetāśvatara Upaniṣad 3.8) potwierdzają to słowami: tam eva viditvā: „Wolność możliwa jest tylko poprzez zrozumienie Kṛṣṇy”. Nawet Pan Śiva potwierdza, iż wyzwolenie można osiągnąć jedynie dzięki łasce Viṣṇu. Pan Śiva mówi: mukti-pradātā sarveṣāṁ viṣṇur eva na saṁśayaḥ: „Nie ma żadnej wątpliwości co do tego, że Viṣṇu jest wyzwolicielem każdego”.