TEKST 78
yatra yogeśvaraḥ kṛṣṇo
yatra pārtho dhanur-dharaḥ
tatra śrīr vijayo bhūtir
dhruvā nītir matir mama
yatra – gdzie; yoga-īśvaraḥ – mistrz mistycyzmu; kṛṣṇaḥ – Pan Kṛṣṇa; yatra – gdzie; pārthaḥ – syn Pṛthy; dhanuḥ-dharaḥ – nosiciel łuku i strzał; tatra – tam; śrīḥ – bogactwo; vijayaḥ – zwycięstwo; bhūtiḥ – wyjątkowa siła; dhruvā – pewna; nītiḥ – moralność; matiḥ mama – moje zdanie.
Gdziekolwiek jest Kṛṣṇa, mistrz wszystkich mistyków, i gdziekolwiek jest Arjuna, najlepszy spośród łuczników, tam z pewnością będzie również zwycięstwo, pomyślność, moralność i niezwykła siła. Takie jest moje zdanie.
ZNACZENIE:
Bhagavad-gītā zaczyna się pytaniem Dhṛtarāṣṭry. Miał on nadzieję, że zwycięstwo przypadnie w udziale jego synom, otoczonym takimi wojownikami jak Bhīṣma, Droṇa i Karṇa. Łudził się, że zwycięży jego strona. Ale Sañjaya po opisaniu sytuacji na polu bitwy, powiedział Królowi: „Myślisz o zwycięstwie, ale moim zdaniem dobry los towarzyszy zawsze Kṛṣṇie i Arjunie”. Bezpośrednio poinformował on Dhṛtarāṣṭrę, że nie może liczyć na zwycięstwo swoich. Zwycięstwo oczekiwało Arjunę, ponieważ po jego stronie obecny był Kṛṣṇa. Przyjęcie przez Kṛṣṇę roli woźnicy Arjuny było ujawnieniem Jego kolejnych wartości. Kṛṣṇa pełen jest wszelkich bogactw, z których jednym jest wyrzeczenie. Kṛṣṇa jest również mistrzem wyrzeczenia, więc takich przykładów jest wiele.
Walka toczyła się właściwie pomiędzy Duryodhaną i Yudhiṣṭhirą. Arjuna walczył po stronie swojego starszego brata, Yudhiṣṭhiry. Ponieważ po stronie Yudhiṣṭhiry walczył Kṛṣṇa i Arjuna, jego zwycięstwo było pewne. Walka ta miała zadecydować o tym, kto będzie rządził światem. I Sañjaya przepowiedział, że władza zostanie przekazana Yudhiṣṭhirze. Również zostało przepowiedziane, że po zwycięstwie królestwo jego będzie się rozwijało pomyślnie, jako że był on nie tylko królem prawym i pobożnym, ale również wielkim moralistą. Nigdy w całym swoim życiu nie splamił się ani jednym kłamstwem.
Jest wiele mało inteligentnych osób, które uważają, że Bhagavad-gītā jest jedynie rozmową dwóch przyjaciół na polu bitwy. Ale wtedy taka książka nie mogłaby uchodzić za święte pismo. Niektórzy zaś mogą protestować mówiąc, że Kṛṣṇa namawiał Arjunę do walki, co jest niemoralne, ale w rzeczywistości sprawa przedstawia się jasno – Bhagavad-gītā jest najwyższą nauką o moralności. Najwyższe nauki moralne zostały przekazane w Dziewiątym Rozdziale, trzydziestym czwartym wersecie: man-manā bhava mad-bhaktaḥ. Należy zostać wielbicielem Kṛṣṇy – a istota wszystkich religii polega na podporządkowaniu się Kṛṣṇie (sarva-dharmān parityajya mām ekaṁ śaraṇaṁ vraja). Nauki Bhagavad-gīty składają się na najwyższy proces religii i moralności. Wszystkie inne procesy mogą być metodami oczyszczającymi i mogą doprowadzić do tego celu, ale ostatnia instrukcja Gīty jest ostatnim słowem na niwie wszelkiej moralności i religii – podporządkuj się Kṛṣṇie. Takie jest orzeczenie Rozdziału Osiemnastego.
Z Bhagavad-gīty dowiadujemy się, że medytacja i filozoficzne spekulacje są tylko jednym z procesów samorealizacji, ale całkowite podporządkowanie się Kṛṣṇie jest najwyższą doskonałością. Taka jest istota nauk Bhagavad-gīty. Ścieżka przestrzegania zasad porządku życia społecznego i różnych procesów religijnych może być poufną scieżką wiedzy. Ale chociaż rytuały religijne są poufnymi, to medytacja i kultywacja wiedzy są jeszcze bardziej poufnymi. Natomiast podporządkowanie się Kṛṣṇie w służbie oddania, w pełnej świadomości Kṛṣṇy, jest najbardziej poufną instrukcją. Taka jest istota Osiemnastego Rozdziału.
Inną rzeczą, którą podkreśla Bhagavad-gītā jest to, że rzeczywistą prawdą jest Najwyższa Osoba Boga – Kṛṣṇa. Prawda Absolutna realizowana jest w trzech aspektach – jako bezosobowy Brahman, zlokalizowana Paramātmā i Najwyższa Osoba Boga, Kṛṣṇa. Doskonała wiedza o Prawdzie Absolutnej oznacza doskonałą wiedzę o Kṛṣṇie. Jeśli ktoś poznaje Kṛṣṇę, to w zakres jego poznania wchodzą wszystkie dziedziny wiedzy. Kṛṣṇa jest transcendentalny, ponieważ zawsze usytuowany jest On w Swojej wiecznej, wewnętrznej energii. Żywe istoty są manifestacją Jego energii i dzielą się na dwie klasy – wiecznie uwarunkowane i wiecznie wyzwolone. Liczba takich żywych istot jest nieograniczona i są one uważane za fundamentalne cząstki Kṛṣṇy. Energia materialna manifestuje się w dwudziestu czterech kategoriach. Stworzenie to znajduje się pod wpływem wiecznego czasu – jest tworzone i rozwiązywane przez energię zewnętrzną. Manifestacja tego kosmicznego świata jest na przemian widzialna i niewidzialna.
Bhagavad-gītā mówi o pięciu zasadniczych tematach: Najwyższej Osobie Boga, naturze materialnej, żywych istotach, wiecznym czasie i wszelkiego rodzaju czynnościach. Wszystko to zależy od Najwyższej Osoby Boga, Kṛṣṇy. Wszystkie koncepcje Prawdy Absolutnej, mianowicie bezosobowy Brahman, zlokalizowana Paramātmā czy każda inna koncepcja transcendentalna, istnieją w kategorii poznania Najwyższej Osoby Boga. Chociaż na pozór Najwyższa Osoba Boga, żywa istota, natura materialna i czas zdają się być czymś różnym, to jednak nie ma nic, co byłoby odmienne od Najwyższego. Ale Najwyższy jest zawsze różny od wszystkiego. Filozofia Pana Caitanyi mówi o „niepojętej jedności i odmienności”. Ten system filozofii zawiera doskonałą wiedzę o Prawdzie Absolutnej.
Żywa istota w swojej oryginalnej pozycji jest czystym duchem. Jest ona jakby atomową cząstką Najwyższego Ducha. Tak więc Pan Kṛṣṇa może zostać porównany do słońca, a żywe istoty do blasku słonecznego. Ponieważ uwarunkowana żywa istota jest marginalną cząstką energii Pana, ma ona skłonność zarówno do kontaktowania się z energią materialną, jak i duchową. Innymi słowy, żywa istota usytuowana jest pomiędzy dwiema energiami Pana, a ponieważ należy do wyższej energii Pana – ma ona odrobinę niezależności. Poprzez właściwe skorzystanie z tej niezależności, poddaje się ona bezpośredniemu przewodnictwu Pana. W ten sposób osiąga swoją rzeczywistą pozycję w energii, która jest pełnią szczęścia.
W ten sposób Bhaktivedanta kończy objaśnienia do ostatniego, Osiemnastego Rozdziału Śrīmad Bhagavad-gīty, traktującego o doskonałości wyrzeczenia.