TEKST 15
nādatte kasyacit pāpaṁ
na caiva sukṛtaṁ vibhuḥ
ajñānenāvṛtaṁ jñānaṁ
tena muhyanti jantavaḥ
na – nigdy; ādatte – przyjmuje; kasyacit – czyjś; pāpam – grzech; na – ani nie; ca – również; eva – z pewnością; su-kṛtam – czyny pobożne; vibhuḥ – Najwyższy Pan; ajñānena – przez niewiedzę; āvṛtam – przykryty; jñānam – wiedza; tena – przez tą; muhyanti – zdezorientowane; jantavaḥ – żywe istoty.
Ani też Najwyższy Pan nie przyjmuje na Siebie niczyich grzechów czy pobożnych czynów. Wcielone istoty są jednakże zdezorientowane – z powodu ignorancji, która okryła ich prawdziwą wiedzę.
ZNACZENIE:
Sanskryckie słowo vibhu oznacza Najwyższego Pana, który pełen jest nieograniczonej wiedzy, bogactw, siły, sławy, piękna i wyrzeczenia. Jest On zawsze usatysfakcjonowany w Sobie i nie jest niepokojony ani przez grzeszne, ani przez pobożne czyny. Nie tworzy On jakichś szczególnych sytuacji dla żywej istoty, ale to ona sama – zdezorientowana z powodu niewiedzy – pragnie znajdować się w pewnych warunkach życia, i w ten sposób zaczyna się łańcuch jej czynów i następstw tych czynów. Żywa istota jest – dzięki swojej wyższej naturze – pełna wiedzy. Niemniej jednak, z powodu swojej ograniczonej siły, z łatwością ulega ona wpływom niewiedzy. Pan jest wszechpotężny, ale żywa istota taką nie jest. Pan jest vibhu, czyli wszechwiedzący, ale żywa istota jest aṇu, czyli rozmiarów atomu. Ponieważ jest ona żywą duszą, ma ona wolną wolę, jeśli chodzi o pragnienia. Takie pragnienia są spełniane tylko dzięki wszechpotędze Pana. A zatem jeśli żywa istota posiada jakieś niemądre pragnienia, Pan pozwala jej spełniać te pragnienia, ale nigdy nie jest On odpowiedzialny za czyny i skutki tych czynów w poszczególnej sytuacji, której żywa istota zapragnęła. Uwarunkowana i zdezorientowana żywa istota utożsamia się z określonym ciałem materialnym i podlega wpływom przemijających niepowodzeń i szczęścia w życiu. Pan jest bezustannym towarzyszem żywej istoty jako Paramātmā, czyli Dusza Najwyższa, a zatem może On znać pragnienia indywidualnej duszy, tak jak będąc w pobliżu kwiatu, można powąchać jego zapach. Pragnienie jest subtelną formą uwarunkowania żywej istoty. Pan spełnia jej życzenia w takim stopniu, w jakim ona na to zasługuje. „Człowiek strzela, Pan Bóg kule nosi”. Indywidualna istota nie jest zatem wszechmocna w spełnianiu swoich pragnień. Pan jednakże może spełnić każde życzenie, i będąc bezstronnym w stosunku do każdego, nie staje On na przeszkodzie pragnieniom drobnych, niezależnych żywych istot. Jednakże, gdy ktoś pragnie Kṛṣṇy, Pan roztacza nad nim szczególną opiekę i zachęca go do takich pragnień, tak aby istota taka mogła Go osiągnąć i być wiecznie szczęśliwą. Hymn wedyjski mówi: eṣa u hy eva sādhu karma kārayati taṁ yam ebhyo lokebhya unninīṣate. eṣa u evāsādhu karma kārayati yam adho ninīṣate: „Pan angażuje żywą istotę w pobożne czyny, tak aby mogła ona zrobić postęp. Pan angażuje ją w niepobożne czyny, tak aby mogła iść do piekła”. (Kauṣītakī Upaniṣad 3.8). Podobnie stwierdza również Mahābhārata (Vana-parva 31.27):
ajño jantur anīśo ’yam
ātmanaḥ sukha-duḥkhayoḥ
īśvara-prerito gacchet
svargaṁ vāśv abhram eva ca
„Żywa istota jest całkowicie zależna w swoim szczęściu czy nieszczęściu. Przez wolę Pana może ona iść do nieba albo do piekła, podobnie jak chmura pędzona jest przez wiatr”.
Zatem wcielona dusza z powodu swojego odwiecznego pragnienia, aby uniknąć świadomości Kṛṣṇy, sama jest przyczyną swojej dezorientacji. Chociaż konstytucjonalnie jest wieczną, pełną szczęścia i pełną wiedzy, to z powodu swojej znikomości zapomina o tej swojej konstytucjonalnej pozycji – jaką jest służba dla Pana – i w ten sposób zostaje usidlona przez niewiedzę. I z powodu tej niewiedzy twierdzi, że Pan odpowiedzialny jest za jej uwarunkowaną egzystencję. Potwierdzają to również Vedānta-sūtry (2.1.34). Vaiṣamya-nairghṛṇye na sāpekṣatvāt tathā hi darśayati: „Pan zawsze wolny jest od nienawiści ani też nie preferuje nikogo, chociaż wydaje się, że tak jest”.