TEKST 2
śrī-bhagavān uvāca
sannyāsaḥ karma-yogaś ca
niḥśreyasa-karāv ubhau
tayos tu karma-sannyāsāt
karma-yogo viśiṣyate
śrī-bhagavān uvāca – Osoba Boga rzekł; sannyāsaḥ – wyrzeczenie się działania; karma-yogaḥ – praca w oddaniu; ca – również; niḥśreyasa-karau – prowadzące do ścieżki wyzwolenia; ubhau – obie; tayoḥ – z tych dwóch; tu – ale; karma-sannyāsāt – w porównaniu z wyrzeczeniem się pracy dla zysków; karma-yogaḥ – praca w oddaniu; viśiṣyate – jest lepsza.
Osoba Boga rzekł: Zarówno wyrzeczenie się pracy, jak i praca w oddaniu prowadzą do wyzwolenia. Ale z tych dwu dróg – praca w służbie oddania lepsza jest od wyrzeczenia się czynu.
ZNACZENIE:
Praca dla zysków (w poszukiwaniu uciech zmysłowych) jest przyczyną niewoli materialnej. Tak długo, dopóki jest się zaangażowanym w czynności mające na celu podwyższenie wygód cielesnych, tak długo będzie się transmigrowało poprzez różne gatunki ciał, przedłużając bez końca niewolę materialną. Śrīmad-Bhāgavatam (5.5.4–6) potwierdza to w następujący sposób:
nūnaṁ pramattaḥ kurute vikarma
yad indriya-prītaya āpṛṇoti
na sādhu manye yata ātmano ’yam
asann api kleśa-da āsa dehaḥ
parābhavas tāvad abodha-jāto
yāvan na jijñāsata ātma-tattvam
yāvat kriyās tāvad idaṁ mano vai
karmātmakaṁ yena śarīra-bandhaḥ
evaṁ manaḥ karma-vaśaṁ prayuṅkte
avidyayātmany upadhīyamāne
prītir na yāvan mayi vāsudeve
na mucyate deha-yogena tāvat
„Ludzie uganiają się za zadowalaniem zmysłów, nie wiedząc, że to obecne, pełne nieszczęść ciało jest wynikiem karmicznego działania w przeszłości. Chociaż to ciało jest krótkotrwałe, zawsze sprawia ono tak wiele różnych kłopotów. Zatem praca dla zadowalania zmysłów nie jest dobra. Tak długo, dopóki ktoś nie docieka swojej prawdziwej tożsamości, jego życie jest porażką. Dopóki nie zna on swojej prawdziwej tożsamości, musi pracować dla osiągnięcia korzyści, by oddać się przyjemnościom zmysłowym, a dopóki ktoś jest zaabsorbowany zadowalaniem zmysłów, tak długo musi on transmigrować z jednego ciała do innego. Chociaż umysł może być pochłonięty czynami dla materialnej korzyści i pozostawać pod wpływem ignorancji, należy rozwinąć miłość do służby oddania dla Vāsudevy. Tylko w ten sposób można otrzymać szansę wydostania się z niewoli materialnej egzystencji”.
Zatem jñāna (czyli wiedza o tym, że nie jest się tym ciałem materialnym, ale duszą) nie jest wystarczająca do wyzwolenia. Należy działać, ale na płaszczyźnie duchowej, gdyż w przeciwnym wypadku nie ma ucieczki z niewoli materialnej. Działanie w świadomości Kṛṣṇy nie jest jednakże działaniem na płaszczyźnie materialnej, gdzie w grę wchodzą zyski. Czynności pełnione w pełnej wiedzy umacniają nasz postęp w prawdziwej wiedzy. Bez świadomości Kṛṣṇy, zwykłe wyrzeczenie się czynu dla zysku właściwie nie oczyszcza serca uwarunkowanej duszy. A dopóki serce nie zostanie oczyszczone, tak długo trzeba działać na platformie materialnej, gdzie celem są zyski. A praca w świadomości Kṛṣṇy automatycznie pomaga uniknąć rezultatów czynu, tak że nie trzeba schodzić na platformę materialną. Zatem praca w świadomości Kṛṣṇy zawsze wyższa jest od wyrzeczenia, w którym istnieje możliwość upadku. Wyrzeczenie bez świadomości Kṛṣṇy jest niepełne, jak zapewnia o tym Śrīla Rūpa Gosvāmī w swoim Bhakti-rasāmṛta-sindhu (1.2.258):
prāpañcikatayā buddhyā
hari-sambandhi-vastunaḥ
mumukṣubhiḥ parityāgo
vairāgyaṁ phalgu kathyate
„Osoby – które dążąc do wyzwolenia – wyrzekają się rzeczy związanych z Najwyższą Osobą Boga, uważając je za materialne, posiadają niepełne wyrzeczenie”. Wyrzeczenie jest kompletne wtedy, gdy posiada się wiedzę, że wszystko co istnieje należy do Pana, i że nikt nie powinien uważać się za właściciela czegokolwiek. Należy zrozumieć to, że w rzeczywistości nic nie należy do nikogo. Więc gdzie tu mowa o wyrzeczeniu? Ten, kto wie, że wszystko jest własnością Kṛṣṇy – jest zawsze wyrzeczony. A skoro wszystko należy do Kṛṣṇy, wszystko powinno być zaangażowane w służbę dla Kṛṣṇy. Taka doskonała forma działania w świadomości Kṛṣṇy jest daleko lepsza od każdej ilości sztucznych wyrzeczeń praktykowanych przez sannyāsīnów ze szkoły Māyāvādī.