TEKST 10
mayādhyakṣeṇa prakṛtiḥ
sūyate sa-carācaram
hetunānena kaunteya
jagad viparivartate
mayā – przeze Mnie; adhyakṣeṇa – przez kontrolę; prakṛtiḥ – natura materialna; sūyate – manifestuje; sa – obie; cara-acaram – ruchome i nieruchome; hetunā – z tego powodu; anena – to; kaunteya – O synu Kuntī; jagat – manifestacja kosmiczna; viparivartate – działa.
Ta materialna natura – będąc jedną z Moich energii – działa pod Moją kontrolą, o synu Kuntī, i ona stwarza wszelkie ruchome i nieruchome istnienie. Według jej praw ta manifestacja jest tworzona i unicestwiana raz za razem.
ZNACZENIE:
Werset ten oznajmia, że Najwyższy Pan, mimo iż pozostający z dala od tego materialnego świata, pozostaje jego najwyższym kontrolerem. Najwyższy Pan jest najwyższą wolą i podstawą tej manifestacji materialnej, lecz rolę kierującą spełnia natura materialna. Kṛṣṇa również mówi w Bhagavad-gīcie: „Ja jestem ojcem” wszystkich żywych istot w różnych gatunkach i formach. Ojciec zapładnia łono matki nasieniem, aby dać życie dziecku i podobnie, Najwyższy Pan jedynie poprzez Swoje spojrzenie zaszczepia wszystkie żywe istoty w łono natury materialnej i pojawiają się one w różnych formach i gatunkach, odpowiednio do swoich ostatnich pragnień i czynów. Wszystkie te żywe istoty, chociaż zrodzone pod spojrzeniem Najwyższego Pana, przyjmują różne ciała odpowiednio do swoich przeszłych czynów i pragnień. Więc Pan nie jest bezpośrednio zaangażowany w stwarzanie materialnego świata. Jedynie rzucając spojrzenie na naturę materialną, ożywia ją i wszystko zostaje natychmiast stworzone. Ponieważ rzuca On Swoje spojrzenie na materialną naturę, jest to niewątpliwie jakieś działanie ze strony Najwyższego Pana, lecz bezpośrednio nie ma On nic wspólnego z manifestacją tego materialnego świata. Smṛti podaje następujący przykład: jeśli przed kimś znajduje się pachnący kwiat, osoba ta może dotknąć zapachu kwiatu zmysłem węchu, jednakże to wąchanie i kwiat są czymś oddzielnym. Podobny związek istnieje między światem materialnym i Najwyższą Osobą Boga. Nie mając właściwie nic wspólnego z tym materialnym światem, stwarza On Swoim spojrzeniem i postanowieniem. Krótko mówiąc, bez nadzoru Najwyższej Osoby Boga natura materialna nie jest w stanie sama zrobić niczego. Jednakże Najwyższa Osoba Boga nie jest przywiązany do żadnych materialnych czynności.