TEXT 6
yaṁ yaṁ vāpi smaran bhāvaṁ
tyajaty ante kalevaram
taṁ tam evaiti kaunteya
sadā tad-bhāva-bhāvitaḥ
yam yam — welke dan ook; vā api — wat ook; smaran — herinnerend; bhāvam — zijnsvorm; tyajati — geeft op; ante — aan het eind; kale-varam — dit lichaam; tam tam — soortgelijke; eva — zeker; eti — krijgt; kaunteya — o zoon van Kuntī; sadā — altijd; tat — die; bhāva — zijnstoestand; bhāvitaḥ — herinnerend.
Welke zijnstoestand iemand ook in gedachten heeft wanneer hij zijn lichaam opgeeft, o zoon van Kuntī, die toestand zal hij zeker bereiken.
Hier wordt het proces uitgelegd waardoor iemand op het kritieke moment van de dood zijn zijnsvorm kan veranderen. Een persoon die aan het eind van zijn leven zijn lichaam verlaat terwijl hij aan Kṛṣṇa denkt, verkrijgt de transcendentale kwaliteiten van de Allerhoogste Heer, maar het is niet zo dat iemand die aan iets anders dan Kṛṣṇa denkt dezelfde transcendentale zijnstoestand bereikt. Dit is een punt waaraan we zorgvuldig aandacht moeten schenken. Hoe kunnen we in de juiste geestestoestand sterven?
Mahārāja Bharata was een grote persoonlijkheid, maar ondanks dat dacht hij aan het einde van zijn leven toch aan een hert en werd daarom in zijn volgend leven overgebracht naar het lichaam van een hert. Hoewel hij zich als hert zijn voorgaande activiteiten kon herinneren, moest hij in dat lichaam leven. Het is natuurlijk zo dat iemands gedachten zich gedurende het leven opstapelen en dat deze het denken op het moment van de dood beïnvloeden; op die manier bepaalt dit leven dus iemands volgend leven.
Wanneer iemand in zijn huidige leven in de hoedanigheid goedheid leeft en altijd aan Kṛṣṇa denkt, zal hij in staat zijn zich aan het eind van zijn leven Kṛṣṇa te herinneren. Dat zal hem helpen om overgebracht te worden naar de transcendentale zijnstoestand van Kṛṣṇa. Wanneer iemand volledig opgaat in transcendentale dienst aan Kṛṣṇa, zal zijn volgend lichaam transcendentaal (spiritueel) zijn en niet materieel. Daarom is het chanten van Hare Kṛṣṇa, Hare Kṛṣṇa, Kṛṣṇa Kṛṣṇa, Hare Hare/ Hare Rāma, Hare Rāma, Rāma Rāma, Hare Hare de beste methode om aan het einde van het leven onze zijnstoestand met succes te veranderen.