TEKST 22
puruṣaḥ prakṛti-stho hi
bhuṅkte prakṛti-jān guṇān
kāraṇaṁ guṇa-saṅgo ’sya
sad-asad-yoni-janmasu
puruṣaḥ – żywa istota; prakṛti-sthaḥ – usytuowana w energii materialnej; hi – na pewno; bhuṅkte – raduje się; prakṛti-jān – wyprodukowany przez naturę materialną; guṇān – siły natury materialnej; kāraṇam – przyczyna; guṇa-saṅgaḥ – obcowanie z siłami natury materialnej; asya – żywej istoty; sat-asat – wobec dobra i zła; yoni – gatunki życia; janmasu – wobec narodzin.
W taki oto sposób podąża żywa istota ścieżkami życia w tym materialnym świecie, ciesząc się trzema siłami natury. Tak oto doświadcza dobra i zła pośród różnych gatunków, a przyczyną tego jest jej obcowanie z naturą materialną.
ZNACZENIE:
Werset ten ma duże znaczenie dla zrozumienia, w jaki sposób żywa istota przechodzi z jednego ciała do innego. Rozdział Drugi tłumaczy, że zmienia ona ciała, tak jak człowiek zmienia ubrania. Przyczyną tej jej zmiany okrycia jest przywiązanie do życia materialnego. Tak długo jak żywa istota jest przyciągana przez tę fałszywą manifestację, tak długo musi transmigrować z jednego ciała do innego. Przyczyną tego, iż raz po raz jest ona umieszczana w takich niepożądanych warunkach, jest jej pragnienie panowania nad naturą materialną. Pod wpływem pragnienia materialnego żywa istota rodzi się czasami jako półbóg, czasami jako człowiek, czasami jako zwierzę, ptak, robak, istota wodna, człowiek święty czy też pluskwa. I dzieje się tak ciągle. We wszystkich przypadkach, mimo iż żywa istota znajduje się pod wpływem natury materialnej, ciągle uważa się za pana swojej sytuacji.
Zostało wyjaśnione tutaj, w jaki sposób dostaje się ona do różnych ciał. Przyczyną tego jest obcowanie z różnymi siłami natury materialnej. Należy zatem wznieść się ponad te trzy wiążące siły natury materialnej i osiągnąć pozycję transcendentalną. To nazywane jest świadomością Kṛṣṇy. Dopóki więc żywa istota nie osiągnie świadomości Kṛṣṇy, dopóty jej materialna świadomość będzie zmuszać ją do ciągłej zmiany ciał, gdyż od czasów niepamiętnych posiada ona pragnienia materialne. Ale taką świadomość należy zmienić. Zmianę tę może spowodować tylko słuchanie z autorytatywnych źródeł. Najlepszy przykład został podany tutaj: Arjuna słucha nauki o Bogu od Kṛṣṇy. Jeśli żywa istota podda się temu procesowi słuchania, straci w ten sposób swoje długo pielęgnowane pragnienia dominowania nad naturą materialną. I stopniowo i współmiernie do tego, jak będzie redukowała swoje długotrwałe, władcze pragnienia panowania, będzie cieszyła się szczęściem duchowym. Wedyjska mantra mówi: smak wiecznego i pełnego szczęścia życia rośnie proporocjonalnie do wiedzy, którą osiąga się obcując z Najwyższą Osobą Boga.