TEKST 14
adhiṣṭhānaṁ tathā kartā
karaṇaṁ ca pṛthag-vidham
vividhāś ca pṛthak ceṣṭā
daivaṁ caivātra pañcamam
adhiṣṭhānam – miejsce; tathā – również; kartā – działający; karaṇam – narzędzia; ca – i; pṛthak-vidham – różnego rodzaju; vividhāḥ – różne; ca – i; pṛthak – oddzielne; ceṣṭāḥ – wysiłek; daivam – Najwyższy; ca – również; eva – na pewno; atra – tutaj; pañcamam – piąty.
Tymi pięcioma czynnikami działania są: miejsce działania (ciało), działający, różne zmysły, rozmaitego rodzaju wysiłek i ostatecznie Dusza Najwyższa.
ZNACZENIE:
Słowo adhiṣṭhānam odnosi się do ciała. Dusza wewnątrz ciała działa w celu wywołania rezultatu czynności i dlatego znana jest jako kartā, „sprawca”. Śruti oznajmiają, że dusza jest znawcą i działającym sprawcą. Eṣa hi draṣṭā sraṣṭā (Praśna Upaniṣad 4.9). Vedānta-sūtra również potwierdza to wersetami: jño ’ta eva (2.3.18) i kartā śāstrārthavattvāt (2.3.33). Narzędziami działania są zmysły i za pomocą zmysłów dusza działa w różny sposób. Każde działanie wymaga pewnego wysiłku, ale wszystkie nasze czyny zależą od woli Duszy Najwyższej, przyjaciela przebywającego w naszych sercach. Najwyższy Pan jest najwyższą przyczyną. W takiej sytuacji ten, kto działa w świadomości Kṛṣṇy pod kierunkiem Duszy Najwyższej usytuowanej wewnątrz serca, jest w naturalny sposób niezwiązany żadnym działaniem. Ci, którzy całkowicie są świadomi Kṛṣṇy, nie są ostatecznie odpowiedzialni za swoje czyny. Wszystko zależy od najwyższej woli, Duszy Najwyższej, Najwyższej Osoby Boga.