TEKST 47
karmaṇy evādhikāras te
mā phaleṣu kadācana
mā karma-phala-hetur bhūr
mā te saṅgo ’stv akarmaṇi
karmaṇi – w nakazanych obowiązkach; eva – z pewnością; adhikāraḥ – prawo; te – ciebie; mā – nigdy; phaleṣu – w rezultatach; kadācana – w każdej chwili; mā – nigdy; karma-phala – w rezultacie pracy; hetuḥ – przyczyna; bhūḥ – staje się; mā – nigdy; te – ciebie; saṅgaḥ – przywiązanie; astu – powinno być; akarmaṇi – nie spełniając swoich nakazanych obowiązków.
Masz prawo do wykonywania swoich przypisanych obowiązków, ale nie możesz rościć sobie pretensji do owoców swojej pracy. Nigdy nie uważaj siebie za przyczynę rezultatów swojego działania i nigdy nie przywiązuj się do niewykonywania swego obowiązku.
ZNACZENIE:
Zostały tutaj wzięte pod uwagę trzy rzeczy: nakazane obowiązki, praca własnowolna oraz bezczynność. Przypisane obowiązki przydzielane są odpowiednio do sił natury materialnej, pod wpływem których znajduje się dana osoba. Praca własnowolna oznacza działanie bez aprobaty autorytetu, natomiast bezczynność oznacza niewywiązywanie się ze swoich przypisanych obowiązków. Pan radzi Arjunie, aby nie pozostawał biernym, ale aby wykonywał przypisane mu obowiązki, nie przywiązując się do efektów swojego działania. Wskutek tego, albo cieszy się rezultatami swojej pracy, albo cierpi z ich powodu.
Jeśli chodzi o nakazane obowiązki, to można podzielić je na trzy grupy; jest to mianowicie praca codzienna, praca wynikająca z jakiejś nagłej potrzeby oraz czynności, których się pragnie. Praca codzienna wykonywana zgodnie z zaleceniami pism świętych i bez pragnienia efektów jest działaniem w guṇie dobroci. Praca, w której pragniemy rezultatów, staje się przyczyną niewoli. Zatem takie działanie nie jest pomyślne. Każdy ma prawo do wykonywania przypisanych obowiązków, ale powinien działać nie przywiązując się do efektów tego działania. Takie bezinteresowne wypełnianie swoich obowiązków bez wątpienia prowadzi do ścieżki wyzwolenia.
Dlatego Pan poradził Arjunie, aby walczył, wypełniając tym samym swój obowiązek, nie przywiązując się do rezultatów swojego działania. To, że nie chciał brać on udziału w walce, było inną stroną przywiązania. Takie przywiązanie nie prowadzi do ścieżki zbawienia. Każde przywiązanie (czy to pozytywne, czy negatywne) jest przyczyną niewoli. Natomiast bierność jest grzechem. Zatem walka rozumiana jako obowiązek, była jedyną pomyślną ścieżką zbawienia dla Arjuny.