TEKST 72
eṣā brāhmī sthitiḥ pārtha
naināṁ prāpya vimuhyati
sthitvāsyām anta-kāle ’pi
brahma-nirvāṇam ṛcchati
eṣā – ta; brāhmī – duchowa; sthitiḥ – sytuacja; pārtha – O synu Pṛthy; na – nigdy; enām – to; prāpya – osiągając; vimuhyati – jest on oszołomiony; sthitvā – będąc usytuowanym; asyām – w tym; anta-kāle – pod koniec życia; api – również; brahma-nirvāṇam – duchowe królestwo Boga; ṛcchati – osiąga.
Jest to sposób duchowego i boskiego życia, po osiągnięciu którego człowiek nie jest już dłużej wprowadzany w błąd. Osiągnąwszy ten stan, nawet w godzinie śmierci, można wejść do królestwa Boga.
ZNACZENIE:
Świadomość Kṛṣṇy albo egzystencję duchową można osiągnąć od razu, w ciągu jednej sekundy – ale można nie osiągnąć takiego stanu nawet po milionach narodzinach. Jest to tylko kwestia zrozumienia i przyjęcia faktu. Khaṭvāṅga Mahārāja osiągnął ten stan życia poprzez podporządkowanie się Kṛṣṇie na kilka minut przed śmiercią. Nirvāṇa oznacza zakończenie materialnego sposobu życia. Według filozofii buddyjskiej, po skończeniu tego materialnego życia istnieje tylko próżnia. Jednak Bhagavad-gītā uczy czegoś przeciwnego. Prawdziwe życie zaczyna się dopiero po wypełnieniu tego życia materialnego. Dla zatwardziałego materialisty wystarczająca jest wiedza, iż musi on skończyć to życie materialne, ale dla osób zaawansowanych duchowo, po tym życiu materialnym istnieje inne życie. Jeśli ktoś jest na tyle szczęśliwy, że staje się świadomym Kṛṣṇy jeszcze przed zakończeniem tego życia, od razu osiąga on stan brahma-nirvāṇa. Nie ma żadnej różnicy pomiędzy królestwem Boga a służbą oddania dla Pana. Jako że obie te rzeczy znajdują się na planie absolutnym, zaangażowanie się w transcendentalną służbę miłości dla Pana jest osiągnięciem królestwa duchowego. W świecie materialnym istnieją czynności, które służą zadowalaniu zmysłów, podczas gdy w świecie duchowym są czynności w świadomości Kṛṣṇy. Osiągnięcie świadomości Kṛṣṇy, nawet już w tym życiu, jest natychmiastowym osiągnięciem Brahmana. A ten, kto osiągnął świadomość Kṛṣṇy, z pewnością już wszedł do królestwa Boga.
Brahman jest po prostu przeciwieństwem materii. Zatem brāhmī sthiti oznacza „nie na platformie czynności materialnych”. Służba oddania dla Pana została uznana w Bhagavad-gīcie za stan wyzwolony (sa guṇān samatītyaitān brahma-bhūyāya kalpate). Zatem brāhmī sthiti jest wyzwoleniem z niewoli materialnej.
Śrīla Bhaktivinoda Ṭhākura uznał ten Drugi Rozdział Bhagavad-gīty za streszczenie całego tekstu. Podstawowe tematy Bhagavad-gīty dotyczą karma-yogi, jñāna-yogi i bhakti-yogi. Rozdział Drugi, jako streszczający całość, dokładnie omawia karma-yogę i jñāna-yogę oraz daje pewne pojęcie o bhakti-yodze.
W ten sposób Bhaktivedanta kończy objaśnienia do Drugiego Rozdziału Śrīmad Bhagavad-gīty, będącego streszczeniem całości.