TEKSTY 27-28
sparśān kṛtvā bahir bāhyāṁś
cakṣuś caivāntare bhruvoḥ
prāṇāpānau samau kṛtvā
nāsābhyantara-cāriṇau
yatendriya-mano-buddhir
munir mokṣa-parāyaṇaḥ
vigatecchā-bhaya-krodho
yaḥ sadā mukta eva saḥ
sparśān – przedmioty zmysłów, takie jak głos; kṛtvā – trzymając; bahiḥ – zewnętrzny; bāhyān – niepotrzebny; cakṣuḥ – oczy; ca – również; eva – z pewnością; antare – pomiędzy; bhruvoḥ – brwi; prāṇa-apānau – powietrze kierujące się w górę i w dół; samau – w zawieszeniu; kṛtvā – trzymać; nāsa-abhyantara – w nozdrzach; cāriṇau – wiejący; yata – kontrolowany; indriya – zmysły; manaḥ – umysł; buddhiḥ – inteligencja; muniḥ – transcendentalista; mokṣa – dla wyzwolenia; parāyaṇaḥ – o takim przeznaczeniu; vigata – porzuciwszy; icchā – pragnienia; bhaya – strach; krodhaḥ – złość; yaḥ – ten, kto; sadā – zawsze; muktaḥ – wyzwolony; eva – z pewnością; saḥ – jest on.
Wyrzekłszy się wszelkich zewnętrznych przedmiotów zmysłów, koncentrując wzrok pomiędzy brwiami, powstrzymując w nozdrzach powietrze zewnętrzne i wewnętrzne – i w ten sposób kontrolując umysł, zmysły i inteligencję, dążący do wyzwolenia transcendentalista uwalnia się od pragnienia, strachu i złości. Ten, kto zawsze pozostaje w tym stanie – niewątpliwie jest osobą wyzwoloną.
ZNACZENIE:
Przez zaangażowanie się w świadomość Kṛṣṇy, można natychmiast zrozumieć swoją duchową tożsamość, a następnie dzięki służbie oddania – poznać Najwyższego Pana. Ten, kto jest niezachwiany w służbie oddania, osiąga pozycję transcendentalną i staje się zdolnym do odczucia obecności Pana w sferze własnej działalności. Ta szczególna pozycja nazywana jest wyzwoleniem w Najwyższym.
Po wytłumaczeniu wyżej wymienionych zasad wyzwolenia w Najwyższym, Pan naucza Arjunę, w jaki sposób można osiągnąć taką pozycję poprzez praktykę mistycyzmu, czyli yogi znanej jako aṣṭāṅga-yoga, która dzieli się na osiem praktyk, nazywanych: yama, niyama, āsana, prāṇāyāma, pratyāhāra, dhāraṇā, dhyāna i samādhi. Yoga ta została dokładnie opisana w Rozdziale Szóstym, a koniec Rozdziału Piątego daje jedynie wstępne informacje o niej. W praktyce tej należy wykluczyć – poprzez proces pratyāhāra – przedmioty zmysłów takie jak: dźwięk, dotyk, formę, smak i zapach, a następnie skierować wzrok pomiędzy brwi i skoncentrować go na czubku nosa, trzymając oczy na wpółprzymknięte. Nie można zamknąć oczu, gdyż istnieje ryzyko zaśnięcia. Nie należy też całkowicie otwierać oczu, gdyż wtedy uwagę mogą przyciągnąć przedmioty zmysłowe. Ruch oddechu powstrzymywany jest w nozdrzach poprzez neutralizację ruchów powietrza wewnątrz ciała, kierujących się w górę i w dół. Poprzez praktykę takiej yogi, odsuwając od siebie przedmioty zmysłów, można osiągnąć panowanie nad zmysłami, i w ten sposób przygotować się do wyzwolenia w Najwyższym.
Ten proces yogi pomaga uwolnić się od wszelkiego rodzaju strachu i złości, a następnie odczuć obecność Duszy Najwyższej w pozycji transcendentalnej. Innymi słowy najłatwiejszym procesem praktykowania zasad yogi jest świadomość Kṛṣṇy. Zostanie to dokładnie wyjaśnione w rozdziale następnym. Osoba świadoma Kṛṣṇy, będąc zawsze zaangażowaną w służbę oddania, nie naraża się na ryzyko zajęcia zmysłów czymś innym. Jest to lepszy sposób kontrolowania zmysłów niż ten w aṣṭāṅga-yodze.