TEKST 3
śrī-bhagavān uvāca
akṣaraṁ brahma paramaṁ
svabhāvo ’dhyātmam ucyate
bhūta-bhāvodbhava-karo
visargaḥ karma-saṁjñitaḥ
śrī-bhagavān uvāca – Najwyższa Osoba Boga rzekł; akṣaram – niezniszczalny; brahma – Brahman; paramam – transcendentalny; svabhāvaḥ – wieczna natura; adhyātmam – jaźń; ucyate – jest nazywana; bhūta-bhāva-udbhava-karaḥ – wytwarzanie materialnych ciał żywych istot; visargaḥ – stworzenie; karma – czynności dla rezultatów; saṁjñitaḥ – jest nazywany.
Najwyższa Osoba Boga rzekł: Niepodlegająca zniszczeniu, transcendentalna żywa istota nazywana jest Brahmanem. A jej wieczna natura nazywana jest adhyātmą, jaźnią. Działanie prowadzące do rozwoju materialnych ciał nazywa się karmą, czyli czynnościami przynoszącymi owoce.
ZNACZENIE:
Brahman nie ulega zniszczeniu, istnieje wiecznie i jego konstytucja nigdy nie podlega zmianom. Ale poza Brahmanem istnieje Para-brahman. Brahman odnosi się do żywej istoty, a Para-brahman do Najwyższej Osoby Boga. Konstytucjonalna pozycja żywej istoty różna jest od tej, którą przyjmuje ona w tym materialnym świecie. W świadomości materialnej jej naturą jest dążenie do panowania nad materią, natomiast w świadomości duchowej (świadomości Kṛṣṇy) jej pozycją jest służenie Najwyższemu. Kiedy żywa istota posiada świadomość materialną, musi przyjmować różnego rodzaju ciała w tym materialnym świecie. Jest to nazywane karmą, czyli rozmaitym tworzeniem poprzez siły świadomości materialnej.
W wedyjskiej literaturze żywa istota nazywana jest jīvātmą i Brahmanem, ale nigdy nie jest nazywana Para-brahmanem. Żywa istota (jīvātmā) zajmuje różne pozycje – czasami łączy się z ciemną naturą materialną i utożsamia się z materią; czasami zaś utożsamia się z wyższą naturą duchową. Dlatego nazywana jest ona marginalną energią Najwyższego Pana. Odpowiednio do swojej identyfikacji czy to z naturą materialną, czy duchową, otrzymuje ona ciało materialne, albo duchowe. W materialnym świecie może ona przyjąć ciało jakiegokolwiek z 8 400 000 gatunków życia, ale w świecie duchowym posiada ona tylko jedno ciało. W świecie materialnym przejawia się czasami jako człowiek, półbóg, zwierzę, ptak itd., odpowiednio do swojej karmy. Aby osiągnąć materialne planety niebiańskie (planety znajdujące się w wyższym systemie planetarnym) i korzystać z tamtejszych wygód, czasami pełni ofiary (yajñe), lecz kiedy wyczerpią się jej zasługi, znowu powraca na ziemię w ludzkiej postaci. Ten proces nazywany jest karmą.
Chāndogya Upaniṣad opisuje wedyjski proces ofiar. Na ołtarzu ofiarnym składa się pięć rodzajów ofiar w pięć różnych ogni. Za te pięć rodzajów ogni przyjmuje się: planety niebiańskie, chmury, ziemię, mężczyznę i kobietę, a pięcioma rodzajami ofiar są: wiara, osoba oddająca się przyjemnościom na księżycu, deszcz, ziarno i nasienie.
W procesie ofiar żywa istota spełnia specyficzne ofiary, aby osiągnąć określone planety niebiańskie, i w rezultacie osiąga je. Kiedy wyczerpią się zasługi ofiar, wtedy żywa istota schodzi na ziemię w postaci deszczu, następnie przyjmuje postać zbóż, które spożywane są przez człowieka i przemieniane w nasienie. Nasienie to zapładnia kobietę, i w ten sposób żywa istota ponownie osiąga ludzką formę, aby ponownie pełnić ofiary, czyli aby powtórzyć ten sam cykl. W taki sposób żywa istota wiecznie podąża materialną ścieżką. Jednakże osoba świadoma Kṛṣṇy unika takich ofiar. Bezpośrednio przyjmuje świadomość Kṛṣṇy i przygotowuje się do powrotu do królestwa Boga.
Impersonalistyczni komentatorzy Bhagavad-gīty niemądrze zakładają, że Brahman przyjmuje formę jīvy w materialnym świecie i aby to uzasadnić, powołują się na siódmy werset Piętnastego Rozdziału Gīty. Ale w wersecie tym Pan również mówi o żywej istocie jako „Mojej wiecznej cząstce”. Cząstka Boga, żywa istota, może upaść w ten materialny świat, jednak Najwyższy Pan (Acyuta) nigdy nie upada. Zatem przypuszczenie, że Najwyższy Pan przyjmuje postać jīvy, jest nie do przyjęcia. Ważne jest, aby pamiętać, że w literaturze wedyjskiej Brahman (żywa istota) odróżniany jest od Para-brahmana (Najwyższego Pana).