TEXT 21

तात्पर्य: जो उच्चतर लोकाप्रत उन्नत होतो तो दीर्घायुष्य उपभोगतो आणि इंद्रियतृप्ती करण्यासाठी त्याला अधिक उत्तम प्रकारच्या सुखसोयी उपलब्ध होतात; पण तरीही त्याला उच्चतर लोकामध्ये कायमचे राहू दिले जात नाही. मनुष्याच्या पुण्यकर्माची फळे जेव्हा समाप्त होतात तेव्हा मनुष्याला पुन्हा पृथ्वीतलावर परत पाठविले जाते. वेदान्त सूत्रामध्ये सांगितल्याप्रमाणे (जन्माद्यस्य यतः) ज्याने ज्ञानाची परिपूर्णता प्राप्त केली नाही किंवा दुस-या शब्दांत सांगावयाचे तर, ज्याला, सर्व कारणांचे कारण श्रीकृष्ण यांचे ज्ञान झालेले नाही तो जीवनाचा अंतिम उद्देश प्राप्त करण्यामध्ये निष्फळ ठरतो. अशा रीतीने कधी वर तर कधी खाली करणा-या चक्रामध्ये स्थित असल्याप्रमाणे तो पुनः पुन्हा उच्चतर लोकांमध्ये जातो आणि पुनः पुन्हा परतून येतो. तात्पर्य हेच आहे की, ज्या ठिकाणी गेल्यानंतर पुन्हा परतून येण्याची मुळीच शक्यता नसते त्या वैकुंठलोकाची प्राप्ती करण्याऐवजी मनुष्य केवळ स्वर्गलोकामध्ये आणि मृत्युलोकामध्ये पुनः पुन्हा जन्म-मृत्यूच्या चक्रात पडत राहतो. म्हणून सच्चिदानंदमय जीवन जगण्याकरिता आणि पुन्हा या दुःखमय संसारात कधीही न परतण्याकरिता मनुष्याने आध्यात्मिक जगताची प्राप्ती करणे हे अधिक श्रेयस्कर आहे.