TEKST 17
avibhaktaṁ ca bhūteṣu
vibhaktam iva ca sthitam
bhūta-bhartṛ ca taj jñeyaṁ
grasiṣṇu prabhaviṣṇu ca
avibhaktam – bez podziału; ca – również; bhūteṣu – w każdej żywej istocie; vibhaktam – podzielony; iva – jak gdyby; ca – również; sthitam – usytuowany; bhūta-bhartṛ – utrzymujący wszystkie żywe istoty; ca – również; tat – to; jñeyam – należy zrozumieć; grasiṣṇu – pochłaniając; prabhaviṣṇu – rozwijając; ca – również.
Mimo iż zdaje się On być (Dusza Najwyższa) podzielonym pomiędzy wszystkie istoty, nigdy nie ulega podziałowi, zawsze jednym będąc. Chociaż utrzymuje każdą żywą istotę, to wiedz, że On wytwarza wszystko i wszystko pochłania.
ZNACZENIE:
Pan usytuowany jest w każdym sercu jako Dusza Najwyższa. Czy to znaczy, że rozdzielił się On na części? Nie. W rzeczywistości jest On jednym. Często podawany jest przykład słońca: słońce w południe usytuowane jest w swoim miejscu. Jeśli jednak udamy się pięć tysięcy mil w każdym kierunku i zapytamy: „Gdzie jest słońce?”, każdy odpowie, że świeci ono nad jego głową. Literatura wedyjska podaje ten przykład aby wykazać, że chociaż jest On niepodzielny, to zdaje się być rozdzielonym. Również powiedziane jest w literaturze wedyjskiej, że Viṣṇu, mimo iż jeden, dzięki Swojej wszechmocy obecny jest wszędzie. Tak jak słońce, które dla różnych osób zdaje się być w różnych miejscach. I chociaż Najwyższy Pan jest żywicielem i obrońcą każdej żywej istoty, to w czasie unicestwienia pochłania On wszystko. Potwierdza to Rozdział Jedenasty, kiedy Pan mówi, że przyszedł, aby zniszczyć wszystkich wojowników zgromadzonych na polu Kurukṣetra. Wspomina też o tym, że pochłania również wszystko jako czas. Jest On tym, który unicestwia i zabija wszystko. W czasie stworzenia rozwija wszystko od stanu początkowego, a w czasie unicestwienia wszystko pochłania. Fakt ten potwierdzają hymny wedyjskie, że jest On źródłem wszystkich żywych istot i spoczynkiem wszystkiego. Po stworzeniu wszystko utrzymywane jest dzięki Jego wszechmocy, a po unicestwieniu wszystko z powrotem wraca do Niego, by w Nim znaleźć spoczynek. A oto potwierdzenie hymnów wedyjskich. Yato vā imāni bhūtāni jāyante yena jātāni jīvanti yat prayanty abhisaṁ viśanti tad brahma tad vijijñāsasva (Taittirīya Upaniṣad 3.1).