TEKST 34
yathā prakāśayaty ekaḥ
kṛtsnaṁ lokam imaṁ raviḥ
kṣetraṁ kṣetrī tathā kṛtsnaṁ
prakāśayati bhārata
yathā – tak jak; prakāśayati – oświetla; ekaḥ – jedno; kṛtsnam – cały; lokam – wszechświat; imam – to; raviḥ – słońce; kṣetram – to ciało; kṣetrī – dusza; tathā – podobnie; kṛtsnam – wszystko; prakāśayati – oświetla; bhārata – O synu Bharaty.
O synu Bharaty, tak jak słońce oświetla cały ten wszechświat, tak żywa istota, jedna wewnątrz ciała, oświetla je całe świadomością.
ZNACZENIE:
Są różne teorie o świadomości. Bhagavad-gītā podaje przykład słońca i światła słonecznego. Tak jak słońce, usytuowane w jednym miejscu, oświetla cały wszechświat, tak i maleńka cząstka duszy, mimo iż usytuowana w sercu tego ciała, oświetla je całe świadomością. A więc świadomość jest dowodem na obecność duszy, tak jak blask słoneczny czy światło wskazuje na obecność słońca. Kiedy dusza obecna jest w ciele, całe ciało przenika świadomość, a skoro tylko je opuszcza, zostaje ono pozbawione świadomości. Każdy inteligentny człowiek może zrozumieć to bez trudu. Zatem świadomość nie jest produktem kombinacji elementów materialnych. Jest ona symptomem żywej istoty. Świadomość żywej istoty, mimo iż jakościowo taka sama jak świadomość najwyższa, nie jest jednak najwyższą świadomością – ponieważ świadomość określonego ciała nie jest obecna w innym ciele. Natomiast Dusza Najwyższa znajdująca się w każdym ciele jako przyjaciel duszy indywidualnej, jest świadomy wszystkich ciał. Na tym polega różnica pomiędzy świadomością najwyższą i świadomością indywidualną.