TEKST 60
yatato hy api kaunteya
puruṣasya vipaścitaḥ
indriyāṇi pramāthīni
haranti prasabhaṁ manaḥ
yatataḥ – usiłując; hi – z pewnością; api – pomimo; kaunteya – O synu Kuntī; puruṣasya – człowieka; vipaścitaḥ – pełen wnikliwej wiedzy; indriyāṇi – zmysły; pramāthīni – pobudzając; haranti – miotają; prasabham – siłą; manaḥ – umysł.
Zmysły są tak mocne i impulsywne, o Arjuno, że gwałtem porywają nawet umysł człowieka, który posiadł wnikliwą wiedzę, i który usiłuje je kontrolować.
ZNACZENIE:
Jest wielu uczonych mędrców, filozofów i transcendentalistów, którzy próbują opanować zmysły. Jednak pomimo takich wysiłków, nawet najwięksi z nich padają czasem ofiarą materialnych uciech zmysłowych, kiedy podniecony zostanie ich umysł. Nawet Viśvāmitra, wielki mędrzec i doskonały yogīn, został zbałamucony przez Menakę i oddał się seksualnym przyjemnościom, chociaż usiłował on kontrolować zmysły za pomocą surowych pokut i praktyki yogī. Oczywiście jest wiele takich przykładów w historii świata. Zatem bardzo trudno jest kontrolować umysł i zmysły, jeśli nie jest się w pełni świadomym Kṛṣṇy. Bez zajęcia umysłu Kṛṣṇą, nie można porzucić tego rodzaju zajęć materialnych. Praktyczny przykład podaje Śrī Yāmunācārya, wielki święty i wielbiciel Pana, który mówi:
yad-avadhi mama cetaḥ kṛṣṇa-pādāravinde
nava-nava-rasa-dhāmany udyataṁ rantum āsīt
tad-avadhi bata nārī-saṅgame smaryamāne
bhavati mukha-vikāraḥ suṣṭhu niṣṭhīvanaṁ ca
„Odkąd umysł mój został zaangażowany w służbę dla lotosowych stóp Pana Kṛṣṇy, czerpiąc z niej ciągle nową transcendentalną przyjemność, odtąd kiedykolwiek pomyślę o życiu seksualnym, twarz moja odwraca się i spluwam na samą myśl o tym”.
Świadomość Kṛṣṇy jest taką transcendentalnie wspaniałą rzeczą, że automatycznie niesmaczne stają się uciechy materialne. To tak jak gdyby głodny człowiek zaspokajał swój głód dostateczną ilością pożywnego pokarmu. Mahārāja Ambarīṣa pokonał wielkiego yogīna, Durvāsę Muniego tylko dzięki temu, że jego umysł pogrążony był w świadomości Kṛṣṇy (sa vai manaḥ kṛṣṇa-padāravindayor vacāṁsi vaikuṇṭha-guṇānuvarṇane).