TEKST 3
śrī-bhagavān uvāca
loke ’smin dvi-vidhā niṣṭhā
purā proktā mayānagha
jñāna-yogena sāṅkhyānāṁ
karma-yogena yoginām
śrī-bhagavān uvāca – Najwyższa Osoba Boga rzekł; loke – w świecie; asmin – to; dvi-vidhā – dwa rodzaje; niṣṭhā – wiara; purā – uprzednio; proktā – zostało powiedziane; mayā – przeze Mnie; anagha – O bezgrzeszny; jñāna-yogena – przez łączący proces wiedzy; sāṅkhyānām – filozofów empiryków; karma-yogena – przez łączący proces oddania; yoginām – wielbicieli.
Najwyższa Osoba Boga rzekł: O bezgrzeszny Arjuno, wytłumaczyłem ci już uprzednio, że są dwie klasy ludzi usiłujących zrealizować duszę. Niektórzy bardziej skłonni są do poznania jej drogą empirycznych, filozoficznych spekulacji, inni natomiast poprzez służbę oddania.The Supreme Personality of Godhead said: O sinless Arjuna, I have already explained that there are two classes of men who try to realize the self. Some are inclined to understand it by empirical, philosophical speculation, and others by devotional service.
ZNACZENIE:
W 39 wersecie Drugiego Rozdziału Pan wytłumaczył dwa procesy, mianowicie sāṅkhya-yogę i karma-yogę, czyli buddhi-yogę. W tym wersecie Pan tłumaczy to wyraźniej. Sāṅkhya-yoga, czyli analityczne studium natury ducha i materii, jest podstawowym zajęciem dla osób, które mają skłonności do spekulowania i poznawania rzeczy poprzez wiedzę eksperymentalną i filozofię. Drugi rodzaj ludzi, tak jak zostało to przedstawione w 61 wersecie Drugiego Rozdziału, pracuje w świadomości Kṛṣṇy. Pan również oznajmia w wersecie 39, że poprzez pracę według zasad buddhi-yogi, czyli świadomości Kṛṣṇy, można uwolnić się z więzów działania; i co więcej, w metodzie tej nie ma żadnych słabych punktów. Ta sama zasada dokładniej została wytłumaczona w wersecie 61 - mianowicie, że tą buddhi-yogą jest całkowite zdanie się na Najwyższego (dokładniej na Kṛṣṇę). W ten sposób bez trudu mogą być kontrolowane wszystkie zmysły. Zatem obie te yogi są współzależne, tak jak religia i filozofia. Religia bez filozofii jest sentymentem albo czasami fanatyzmem, podczas gdy filozofia bez religii jest spekulacją umysłową. Ostatecznym celem jest Kṛṣṇa, ponieważ filozofowie szczerze poszukujący Prawdy Absolutnej dochodzą w końcu do świadomości Kṛṣṇy. To również zostało oznajmione w Bhagavad-gīcie. Cały ten proces polega na właściwym zrozumieniu pozycji duszy w stosunku do Duszy Najwyższej. Filozoficzna spekulacja, dzięki której można stopniowo dojść do świadomości Kṛṣṇy, jest metodą pośrednią. Natomiast drugi proces bezpośrednio łączy nas ze wszystkim w świadomości Kṛṣṇy. Z obu tych, lepszą jest ścieżka świadomości Kṛṣṇy, gdyż nie polega ona na oczyszczaniu zmysłów poprzez proces filozoficzny. Świadomość Kṛṣṇy jest sama w sobie procesem oczyszczającym, a dzięki prostej metodzie służby oddania jest jednocześnie łatwa i wzniosła.