TEKST 41
tasmāt tvam indriyāṇy ādau
niyamya bharatarṣabha
pāpmānaṁ prajahi hy enaṁ
jñāna-vijñāna-nāśanam
tasmāt – dlatego; tvam – ty; indriyāṇi – zmysły; ādau – na początku; niyamya – przez uregulowanie; bharata-ṛṣabha – O pierwszy wśród potomków Bharaty; pāpmānam – wielka oznaka grzechu; prajahi – trzymaj w karbach; hi – z pewnością; enam – ta; jñāna – wiedzy; vijñāna – i naukowa wiedza o czystej duszy; nāśanam – niszczyciel.
Dlatego, o Arjuno, najlepszy spośród potomków Bhāraty, panując nad zmysłami, staraj się od samego początku trzymać w karbach to największe znamię grzechu – żądzę, i zgładź tę zabójczynię wiedzy i samorealizacji.
ZNACZENIE:
Pan poradził Arjunie, aby od samego początku panował nad zmysłami, tak aby był w stanie trzymać w karbach tego największego, grzesznego wroga – żądzę, która niszczy pobudki do realizacji duchowej, a szczególnie wiedzę o duszy. Jñāna odnosi się do wiedzy o jaźni jako o odmiennej od nie-jaźni, czyli innymi słowy, że dusza nie jest ciałem. Vijñāna odnosi się do ściśle określonej wiedzy o duszy i jej konstytucjonalnej pozycji oraz związku z Duszą Najwyższą. Zostało to wytłumaczone w Śrīmad-Bhāgavatam (2.9.31):
jñānaṁ parama-guhyaṁ me
yad vijñāna-samanvitam
sa-rahasyaṁ tad-aṅgaṁ ca
gṛhāṇa gaditaṁ mayā
„Wiedza o duszy i Duszy Najwyższej jest wiedzą bardzo poufną i tajemniczą. Jednak, jeśli tłumaczy ją – z jej różnymi aspektami – Sam Pan, wiedzę tę można poznać i zrealizować. „Taką ogólną i szczegółową wiedzę o duszy ofiarowuje nam Bhagavad-gītā. Żywe istoty są integralnymi cząstkami Pana, a zatem ich przeznaczeniem jest służenie Panu. Taka świadomość jest nazywana świadomością Kṛṣṇy. Takiej świadomości należy uczyć się już od samych początków życia, tak aby stać się w pełni świadomym Kṛṣṇy i postępować zgodnie z tą świadomością.
Pożądanie jest jedynie wypaczonym odbiciem miłości do Boga, będącym czymś naturalnym dla każdej żywej istoty. Jeśli jednak ktoś od samego początku wychowywany jest w świadomości Kṛṣṇy, to nie ma niebezpieczeństwa, że ta naturalna miłość do Boga może zdegenerować się do pożądania. Kiedy miłość do Boga ulega degeneracji i przemienia się w pożądanie, bardzo trudno jest wtedy powrócić do stanu normalnego. Niemniej jednak świadomość Kṛṣṇy ma taką moc, że nawet ten, kto późno zaczyna, może – przez przestrzeganie zasad służby oddania – zostać wielbicielem Boga. Więc na każdym etapie życia, czyli z chwilą zrozumienia takiej potrzeby, można zacząć kontrolować zmysły w świadomości Kṛṣṇy, w służbie oddania dla Pana, i przemienić pożądanie w miłość do Boga. A miłość ta jest stanem najwyższej doskonałości w ludzkim życiu.