TEKST 18
ūrdhvaṁ gacchanti sattva-sthā
madhye tiṣṭhanti rājasāḥ
jaghanya-guṇa-vṛtti-sthā
adho gacchanti tāmasāḥ
ūrdhvam – w górę; gacchanti – idą; sattva-sthāḥ – ci, którzy są w sile dobroci; madhye – w środku; tiṣṭhanti – zamieszkują; rājasāḥ – ci, którzy znajdują się pod wpływem siły pasji; jaghanya – okropnej; guṇa – cecha; vṛtti-sthāḥ – którego zajęcie; adhaḥ – w dół; gacchanti – schodzą; tāmasāḥ – osoby w sile ignorancji.
Będąc w sile dobroci, stopniowo wznieść się można na planety niebiańskie; guna pasji zatrzymuje na tych ziemskich planetach. A ci, którzy pogrążeni są w obrzydliwej ignorancji, schodzą do światów piekielnych.
ZNACZENIE:
Werset ten dokładniej przedstawia skutki działania w trzech siłach natury materialnej. Istnieje wyższy system planetarny, w skład którego wchodzą planety niebiańskie, gdzie każdy jest w wysokim stopniu oświecony. Żywa istota może osiągnąć różne planety w tym systemie, odpowiednio do stopnia rozwoju siły dobroci. Planetą najwyższą jest Satyaloka, czyli Brahmaloka, gdzie przebywa pierwsza osoba tego wszechświata Pan Brahmā. Wiemy już, że nie jesteśmy sobie w stanie nawet wyobrazić wspaniałych warunków życia na Brahmaloce, ale najwyższy stan życia, siła dobroci, może nas tam zaprowadzić.
Siła pasji jest czymś pośrednim. Znajduje się ona pomiędzy siłą dobroci a ignorancji. Na ogół nikt nie znajduje się całkowicie pod wpływem jakiejś określonej siły, ale nawet gdyby ktoś był całkowicie w pasji, to po prostu zostanie on na tej Ziemi jako król albo bogaty człowiek. Ale ponieważ oddziaływują na nas mieszaniny różnych sił – można również zdegradować się. Teraz ludzie z tej Ziemi, będący w pasji i ignorancji, chcą na gwałt, przy użyciu maszyn, dostać się na wyższe planety, ale nie jest to możliwe. Osoba w sile pasji może również w przyszłym życiu dostać obłędu.
Najniższa cecha, siła ignorancji, została opisana tutaj jako odrażająca. Rozwijanie ignorancji jest wielkim ryzykiem. Jest to najniższa cecha natury materialnej. Poza formą ludzką, jest jeszcze osiem milionów gatunków życia: ptaki, zwierzęta, gady, drzewa itd. I odpowiednio do rozwoju siły ignorancji, ludzie degradowani są do tych odrażających form. Znaczące jest tutaj słowo tāmasāḥ. Określa ono tych, którzy ciągle pozostają w sile ignorancji, nie wznosząc się do wyższych sił. Przyszłość ich jest bardzo mroczna.
Jednak ludzie w sile pasji i ignorancji mają szansę wznieść się do siły dobroci, a możliwe jest to poprzez system nazywany świadomością Kṛṣṇy. Ci, którzy nie skorzystają z tej szansy, z pewnością pozostaną w tych niższych siłach.