ROZDZIAŁ 14

TEKST 1:
Najwyższa osoba Boga rzekł: Jeszcze raz wyjawię ci tę mądrość najwyższą, wiedzę najprzedniejszą spośród wszelkiej wiedzy, albowiem poznawszy ją, wszyscy mędrcy osiągnęli najwyższą doskonałość.

TEKST 2:
Przez umocnienie się w tej wiedzy można osiągnąć transcendentalną naturę, podobną Mojej własnej. Osoba utwierdzona w ten sposób nie rodzi się już więcej, kiedy światy powstają, nie będąc też niepokojoną w czasie ich zaniku.

TEKST 3:
Cała manifestacja materialna, nazywana Brahmanem, jest źródłem narodzin. I jest to ten Brahman, którego Ja zapładniam, umożliwiając tym samym narodziny wszystkim żywym istotom, o synu Bharaty.

TEKST 4:
Należy wiedzieć, o synu Kuntī, że wszystkie gatunki mogą zaistnieć przez narodziny w tej materialnej naturze, i że Ja jestem ojcem dostarczającym nasienia.

TEKST 5:
Trzy siły składają się na naturę materialną: dobroć, pasja i ignorancja. To przez te siły, o potężny Arjuno – wchodząc w kontakt z naturą – zostaje uwarunkowana żywa istota.

TEKST 6:
O bezgrzeszny, siła dobroci – będąc czystszą od innych – oświeca i uwalnia od grzesznych reakcji. Ci, którzy znajdują się pod jej wpływem, zostają uwarunkowani przez koncepcję szczęścia i wiedzy.

TEKST 7:
Siła pasji rodzi się z nieograniczonych pożądań i pragnień, o synu Kuntī, i z tego powodu wcielona dusza przywiązuje się do materialnych czynności przynoszących zyski.

TEKST 8:
O synu Bharaty, przyczyną złudzenia wszystkich żywych istot jest siła ciemności zrodzona z ignorancji. A rezultatem jej jest szaleństwo, lenistwo i ospałość, które związują uwarunkowaną duszę.

TEKST 9:
O synu Bharaty, siła dobroci przywiązuje do szczęścia, pasja do gromadzenia owocu czynu, ignorancja zaś, przykrywając wiedzę – do szaleństwa i głupoty.

TEKST 10:
Czasami znaczenia nabiera siła dobroci, pokonując siłę pasji i ignorancji. Czasami siła pasji pokonuje dobroć i ignorancję. A innym razem, o synu Bharaty, siła ignorancji pokonuje i dobroć i pasję. W ten sposób zawsze istnieje między nimi współzawodnictwo o przewagę.

TEKST 11:
Siła dobroci przejawia się i doświadczyć jej można, kiedy wszystkie bramy ciała prześwietlone są wiedzą.

TEKST 12:
Kiedy wzrastają siły pasji, o wodzu Bhāratów, rozwijają się symptomy wielkiego przywiązania, pracy dla korzyści, niekontrolowanych pragnień, żądzy i intensywnego wysiłku.

TEKST 13:
A kiedy siła ignorancji wzrasta, wtedy, o synu Kuru, przejawia się szaleństwo, ułuda, bierność i ciemnota.

TEKST 14:
Kto umiera w sile dobroci, ten osiąga czyste, wyższe planety wielkich mędrców.

TEKST 15:
Kiedy ktoś w sile pasji opuszcza swe ciało, rodzi się pomiędzy zaangażowanymi dla zysku. Umierający zaś w ignorancji, musi przyjąć narodziny w królestwie zwierząt.

TEKST 16:
Rezultat pobożnego działania jest czysty i jest w sile dobroci. Działanie w sile pasji kończy się niedolą, natomiast głupota jest rezultatem czynu spełnionego w sile ignorancji.

TEKST 17:
Z siły dobroci rozwija się prawdziwa wiedza, siła pasji rozwija chciwość. Siła ignorancji natomiast prowadzi do głupoty, szaleństwa i ułudy.

TEKST 18:
Będąc w sile dobroci, stopniowo wznieść się można na planety niebiańskie; guna pasji zatrzymuje na tych ziemskich planetach. A ci, którzy pogrążeni są w obrzydliwej ignorancji, schodzą do światów piekielnych.

TEKST 19:
Kto rozumie, że sprawcą wszystkich czynów nie jest nikt inny, jak tylko te siły natury i kto zna Najwyższego Pana, który jest transcendentalny wobec nich wszystkich, ten osiąga Moją duchową naturę.

TEKST 20:
Kiedy wcielona istota jest w stanie pokonać te trzy siły związane z materialnym ciałem, wtedy może uwolnić się od narodzin, śmierci, starości i niedoli, które się z nim wiążą. I jeszcze w tym życiu rozkoszować się nektarem.

TEKST 21:
Arjuna zapytał: Mój drogi Panie, po jakich oznakach można poznać osobę, która jest transcendentalna w stosunku do tych sił? Jakie jest jej zachowanie i w jaki sposób pokonuje ona te trzy siły natury?

TEKSTY 22-25:
Najwyższa osoba Boga rzekł: O synu Pāṇḍu, kto nie żywi nienawiści do oświecenia, przywiązania i ułudy, kiedy są obecne, ani nie tęskni za nimi, kiedy znikną; kto pozostaje neutralnym, transcendentalnym i niewzruszonym wobec wszelkich tych reakcji materialnych cech, wiedząc, że jedynie siły są aktywne; kto jest utwierdzony w jaźni i tak samo traktuje szczęście i niedole; jednakowym okiem patrzy na grudkę ziemi, kamień i kawałek złota; kto jednakowy jest wobec rzeczy pożądanych, jak i niepożądanych; kto jest zrównoważony i jednakowo odnosi się do pochwał; jak i do oskarżeń, kto pozostaje niezmienny wobec honoru i dyshonoru; kto traktuje wrogów na równi z przyjaciółmi; kto porzucił wszelkie materialne przedsięwzięcia – taki człowiek pokonał siły natury materialnej.

TEKST 26:
Kto całkowicie angażuje się w służbę oddania, kto nie upada w żadnych okolicznościach, ten od razu przekracza siły natury i wznosi się na płaszczyznę Brahmana.

TEKST 27:
A podstawą bezosobowego Brahmana, który jest konstytucyjną pozycją ostatecznego szczęścia, i który jest nieśmiertelny, niezniszczalny i wieczny – Ja jestem.