TEKST 10
prayāṇa-kāle manasācalena
bhaktyā yukto yoga-balena caiva
bhruvor madhye prāṇam āveśya samyak
sa taṁ paraṁ puruṣam upaiti divyam
prayāṇa-kāle – w czasie śmierci; manasā – przez umysł; acalena – nie zbaczając; bhaktyā – w pełnym oddaniu; yuktaḥ – zaangażowany; yoga-balena – przez siłę mistycznej yogi; ca – również; eva – z pewnością; bhruvoḥ – dwie brwi; madhye – pomiędzy; prāṇam – powietrze życia; āveśya – umieszczając; samyak – całkowicie; saḥ – on; tam – to; param – transcendentalny; puruṣam – Osoba Boga; upaiti – osiąga; divyam – w królestwie duchowym.
Kto w momencie śmierci umieszcza powietrze życia pomiędzy brwiami i – za pomocą yogi, ze zrównoważonym umysłem – z pełnym oddaniem pogrąża się w pamiętaniu Najwyższego Pana, ten z pewnością osiągnie Najwyższą Osobę Boga.
ZNACZENIE:
Werset ten mówi wyraźnie, że w czasie śmierci umysł musi być skupiony w oddaniu na Najwyższej Osobie Boga. Osobom doświadczonym w yodze radzi się, aby wzniosły siłę życiową pomiędzy brwi (do ājñā-cakry). Werset ten proponuje praktykę ṣaṭ-cakra-yogi, polegającą na medytacji na sześciu cakrach. Czysty wielbiciel nie praktykuje takiej yogi, ale ponieważ zawsze jest on zaangażowany w świadomość Kṛṣṇy, w chwili śmierci może pamiętać Najwyższą Osobę Boga dzięki Jego łasce. Tłumaczy to werset czternasty.
Ważne w tym wersecie są słowa yoga-balena, ponieważ bez praktyki yogi – czy to ṣaṭ-cakra-yogi czy bhakti-yogi – nie można w chwili śmierci osiągnąć tego transcendentalnego stanu istnienia. Nie można nagle przypomnieć sobie Najwyższego Pana w tym krytycznym momencie, jeśli nie ma się doświadczenia w jakimś systemie yogi, szczególnie w systemie bhakti-yogi. Ponieważ w chwili śmierci umysł jest bardzo niespokojny, należy już podczas życia praktykować transcendencję poprzez yogę.