TEKST 13
jñeyaṁ yat tat pravakṣyāmi
yaj jñātvāmṛtam aśnute
anādi mat-paraṁ brahma
na sat tan nāsad ucyate
jñeyam – przedmiot poznania; yat – który; tat – ten; pravakṣyāmi – wytłumaczę; yat – który; jñātvā – znając; amṛtam – nektar; aśnute – smakuje; anādi – bez początku; mat-param – podporządkowany Mnie; brahma – duch; na – ani nie; sat – przyczyna; tat – to; na – ani nie; asat – skutek; ucyate – jest nazywany.
Wytłumaczę ci teraz przedmiot wiedzy, przez poznanie którego skosztujesz wieczności. Nie ma on początku i Mnie jest podległy. Nazywany jest Brahmanem – duchem. I leży on ponad przyczyną i skutkiem tego materialnego świata.
ZNACZENIE:
Pan wytłumaczył pole działania i znawcę tego pola. Wytłumaczył również proces poznania znawcy pola działania. Teraz objaśni On przedmiot wiedzy – najpierw duszę, a potem Duszę Najwyższą. Przez poznanie znawcy, zarówno duszy, jak i Duszy Najwyższej, można spróbować nektaru życia. Jak zostało to wytłumaczone w Rozdziale Drugim, żywa istota jest wieczna. Potwierdzono to również tutaj. Nie ma żadnego określonego momentu narodzin jīvy. Nikt też nie może prześledzić historii manifestacji jīvātmy z Najwyższego Pana. Zatem nie posiada ona początku. Potwierdza to literatura wedyjska: na jāyate mriyate vā vipaścit (Kaṭha Upaniṣad 1.2.18). Znawca ciała nigdy nie rodzi się ani nie umiera, i jest pełen wiedzy.
Najwyższy Pan, jako Dusza Najwyższa również został określony w literaturze wedyjskiej (Śvetāśvatara Upaniṣad 6.16) jako pradhāna-kṣetrajña-patir guṇeśaḥ, główny znawca ciała i Pan trzech sił natury materialnej. W smṛti jest powiedziane: dāsa-bhūto harer eva nānyasyaiva kadācana. Żywe istoty są wiecznymi sługami Najwyższego Pana. Potwierdził to również w Swoich naukach Pan Caitanya. Zatem opis Brahmana w tym wersecie odnosi się do duszy indywidualnej, i kiedy słowo Brahman stosuje się do żywej istoty, należy rozumieć, że jest ona vijñāna-brahma, przeciwieństwem ānanda-brahma. Ānanda-brahma jest Najwyższym Brahmanem, Osobą Boga.